หลายคนยังสับสนว่าต้อหินเป็นเรื่องของโรคบริเวณลูกตาส่วนหน้า ที่มีการรักษาโดยการลอกต้อแล้วจึงหาย แต่แท้จริงแล้ว คำนิยามของต้อหิน (glaucoma) คือ กลุ่มอาการของโรคของเส้นประสาทตา (Optic neuropathy) ที่ขั้วประสาทตาโดนทำลาย และสูญเสียลานสายตาที่มีลักษณะเฉพาะตัว การมีความดันตาที่สูงเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุด ต้อหินจึงเป็นสาเหตุอันดับต้น ๆ ของการสูญเสียสายตาอย่างถาวรทั่วโลก

ต้อหินแบ่งออกได้ 2 ชนิด

1. ต้อหินมุมเปิด (Primary open angle glaucoma) เป็นต้อหินที่มีลักษณะ ของมุมตาเหมือนคนปกติ แต่ไม่สามารถกระจายความดันลูกตาออกจากลูกตาได้อย่างเหมาะสม ทำให้เกิดความดันตาสูงและทำลายประสาทตา ผู้ป่วยมักไม่ทราบว่าเป็นต้อหิน แต่สายตาจะค่อย ๆ มัวลง อาจสังเกตการเห็นการเปลี่ยนแปลงในระยะเวลานานเป็นเดือนหรือปี 

2. ต้อหินมุมปิด (Primary angle closure glaucoma) เป็นต้อหินที่พบในคนมีลักษณะมุมตาแคบ ทำให้ความดันตาไม่สามารถระบายออกไปได้ เกิดความดันตาสูงและไปทำลายประสาทตา แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ     ต้อหินชนิดเฉียบพลัน เกิดจากมุมตาที่แคบนำไปสู่ภาวะมุมตาปิดเฉียบพลัน ความดันลูกตาขึ้นสูงโดยทันทีทำให้ตามัวลงอย่างรวดเร็ว อาจเห็นแสงรุ้งรอบดวงไฟ มีอาการปวดตาอย่างรุนแรง ตาแดง ปวดศีรษะ มักไม่หายด้วยการรับประทานยาแก้ปวด ถ้าไม่รีบรักษาอาจทำใหสูญเสียการมองเห็นได้อย่างรวดเร็ว    ต้อหินชนิดเรื้อรัง ความดันตาอาจขึ้นไม่สูงมาก มีลักษณะค่อยเป็นค่อยไปจนมีมุมตาปิดเรื้อรัง ตาจะค่อย ๆ เห็นแคบหรือมัวลงทีละน้อย จนแทบไม่สังเกตเห็นความผิดปกติ จึงมักถูกปล่อยทิ้งไว้ จนประสาทตาเสียไปมาก ทำให้สูญเสียการมองเห็นในที่สุด    จะเห็นได้ว่าความดันตาที่สูงเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญในการเกิดต้อหิน อย่างไรก็ตามยังมีต้อหินที่มีความดันตาไม่สูง (Normo-tension glaucoma) เป็นต้อหินที่คล้ายชนิดแรก แต่มีความดันตาปกติ เชื่อว่าเกิดจากปัจจัยอื่นที่ทำให้ขั้วประสาทตาหรือเส้นใยประสาทตาถูกทำลาย     นอกจากนี้ยังมีต้อหินที่เป็นผลมาจากโรคอื่น ๆ เช่น ต้อกระจก ม่านตาอักเสบ การทานยาบางกลุ่ม อุบัติเหตุ ต้อหินโดยกำเนิด หรือ ต้อหินในเด็ก ซึ่งเกิดจากการพัฒนาการที่ผิดปกติตั้งแต่กำเนิด โดยการดำเนินโรค วิธีการดูแล หรือการพยากรณ์โรคก็อาจจะแตกต่างออกไป

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดต้อหิน

1. ความดันตาที่สูงผิดปกติ

2. ผู้ที่อายุ 40 ปีขึ้นไปมีความเสี่ยงมากกว่าคนอายุน้อย

3. มีประวัติคนในครอบครัวที่เป็นต้อหิน

4. สายตาสั้นมากผิดปกติ พบว่าคนที่มีสายตาสั้นจะมีจอประสาทตาบาง เนื่องจากลูกตามีการขยายขนาดใหญ่ มีโอกาสที่ความดันตาจะไปกดขั้วประสาทตา ทำให้มีความเสี่ยงเส้นประสาทตาโดนทำลายได้มากกว่าคนสายตาปกติ

5. สายตายาวมาก พบว่าคนที่มีสายตายาวจะมีช่องหน้าลูกตาแคบมุมตาแคบ เนื่องจากขนาดลูกตาที่เล็ก ทำให้เสี่ยงเกิดต้อหินได้ง่ายกว่าคนสายตาปกติ

6. เกิดอุบัติเหตุที่รุนแรงต่อดวงตา 

7. มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไมเกรน เส้นเลือดตีบ 

8. การใช้ยาบางชนิดเป็นเวลานาน เช่น การใช้ยาหยอดตากลุ่มเสตียรอยด์เป็นเวลานาน

9. เชื้อชาติ เช่นคนเอเชียและอินเดียมีโอกาสเป็นต้อหินมุมปิดมากกว่าคนผิวขาว